
- شهر مهاباد
مَهاباد، مرکز شهرستان مهاباد و یکی از شهرهای کُردنشین استان آذربایجان غربی در ایران است. مهاباد در جنوب استان آذربایجان غربی واقع شده است. فاصله این شهر با مرکز استان یعنی شهر ارومیه در حدود ۱۱۰ کیلومتر است. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۶۸٬۳۹۳ نفر بودهاست.
مهاباد در ابتدا آبادی کوچکی بودهاست که در سال ۱۰۳۸ قمری و در اواخر حکومت شاه عباس صفوی، بداق سلطان حاکم ایل مکری محل حاکمیت خود را به مهاباد انتقال داد و در اقدامات عمرانی متعدد این شهر را توسعه بخشید. این شهر پایتخت جمهوری مهاباد نیز در سال ۱۹۴۶ میلادی بودهاست. منطقه مهاباد، صحنه درگیریهای مکرر سیاسی در دوران مدرن بود، به طوریکه پس از جمهوری ۱۱ ماهه مهاباد این شهر مرکز ناسیونالیسم کُرد قرار گرفت و در دوران انقلاب ۱۳۵۷ ایران به مدت کوتاهی تحت کنترل کردها بودهاست.
نام شهرستان مهاباد در گذشته ساوجبلاغ مکری (در لهجه مهابادی: سابلاغ) بود که در زمان حکومت رضاخان در سال ۱۳۱۴ شمسی به نام مهاباد تغییر داده شد. دربارهٔ واژه مهاباد تاکنون تعبیرات و معناهای گوناگونی گفته شدهاست. مهاباد را مادآباد نیز گفتهاند که این تعبیر هیچ گونه دلیل قابل قبولی همراه ندارد. این شهر را مهآباد نیز گفتهاند که اگر به معنای جایی باشد که همیشه مه آلود است این تعبیر نیز با واقعیت وفق نمیکند. در فرهنگ فارسی برهان قاطع دربارهٔ واژهٔ مهاباد چنین نوشته شدهاست که نام اولین پیغمبری است که به عجم مبعوث شد و کتابی آورد که آن را «دساتیر» خوانند. بعضی نیز بر این اعتقاد هستند که مهاباد به معنای جایی است که بزرگان آن جا را آباد کردهاند. این منطقهٔ قدیمی در زمانهای پیشین مرکز نواحی کردنشین بوده و بطلیموس آن را داروشاه و راولیستون به نام داریاس نامیدهاست. امروز در ۳ فرسخی شهر فعلی، روستایی به نام دریاز (دریاس) مشهود است که از قرار معلوم شهر داریاس در همین نقطه واقع بودهاست. در عصر هخامنشی منطقه، بخشی از امپراتوری عظیم هخامنشی بود و بعد از آن در زمان اسکندر بخشی از آتوپاتن ماد بود که ژنرال هخامنشی آتروپات و سپس جانشینانش بر آن جا حکومت کردند. در دوره صفویه ایالات غرب ایران میدان مبارزه و برخوردهای دو امپراتوری صفویه و عثمانی بود و حکام محلی در ولایات باختر به مقتضای توانایی یکی از دو امپراتوری هر بار تابع یکی از آنها میشد. این شهر در گذشته بر اثر زلزلهای نابود و دوباره ساخته شد. پیرامون این شهر آثار تاریخی متعددی وجود دارد.
زبان مردم مهاباد، کردی سورانی با لهجه مکری است. همچنین غالب مردم این شهر
مسلمان و پیرو مذهب سنی شافعی هستند. درصد بسیار کمی از ساکنین این شهر را
نیز شیعیان غالبا ترک زبان تشکیل میدهند. مهاباد پنجمین شهر بزرگ کردنشین
در ایران به حساب میآید. شهر مهاباد در یک منطقه کوهستانی قرار گرفته است و
دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است. تابستانهای مهاباد نسبتا خنک و
زمستانهای آن بسیار سرد هستند. اگر در فصل بهار به شهر مهاباد سفر کنید،
طبیعت زیبای این شهر شما را مسحور خواهد کرد.

مهاباد که به نگین آذربایجان غربی مشهور است، همه ساله بیشترین آمار گردشگران را در این استان به خود اختصاص میدهد. از جاذبههای گردشگری این شهر میتوان به رودخانه و سد مهاباد که یکی از نزدیکترین سدها به محلات مسکونی در جهان است، بازارچهها و بازار بزرگ تاناکورای مهاباد که تأمینکنندهٔ اصلی لباس دیگر بازارها و مغازههای تاناکورای کشور محسوب میشود، همچنین وجود جاذبههای طبیعی همچون تالابهای بینالمللی کانی برازان و قوپی باباعلی، دخمه مادی فخریگاه و غار سهولان (دومین غار بزرگ آبی ایران) در حاشیه و اطراف شهر اشاره کرد.

غار آبی سهولان

دخمه سنگی فقرگاه

تالاب کانی برازان

سد مهاباد